افزایش جمعیت، توسعه فعالیت های صنعتی و معدنی ، تشدید وضعیت کم بارشی پیاپی، کشاورزی سنتی و کاهش روز افزون منابع آبی بر اثر خشکسالی طی سالهای گذشته، استان کرمان را فراتر از خط قرمز کم آبی قرار داده است.
با وجود کاهش منابع آب تجدیدپذیر، میزان مصرف منابع آب در استان کرمان طی سالهای گذشته افزایش یافته است و خطر جدی بی آبی را پیش روی آینده پهناورترین استان کشور قرار داده است.
با خشکسالی های ۱۵ سال گذشته و تداوم آن، میزان بارندگی استان کرمان از متوسط کشوری (۲۴۲ میلیمتر) نیز کمتر شده و متوسط بارندگی در این استان از ۱۳۴ میلیمتر به ۱۲۴ میلیمتر کاهش یافته است.
کاهش نزولات جوی و بالا بودن میزان تبخیر آب طی سالهای گذشته، استان کرمان را به لحاظ منابع آبی در ردیف استان های خشک و پرخطر ایران قرار داده است.
می توان گفت تامین منابع آبی جدید و پایدار در استان کویری کرمان همواره با چالش هایی روبرو بوده و به سختی امکانپذیر است.
همچنین حفظ منابع آبی موجود در استان کرمان طی دهه های گذشته با خطراتی از جمله افزایش سطح زیر کشت کشاورزی، توسعه صنایع، معادن ،شهرنشینی، آبیاری سنتی و نداشتن مصرف بهینه تشدید شده و موجب کاهش تعادل بین آب قابل دسترس و آب مورد نیاز این استان شده است.
گرچه موضوع ۹۵ درصد آب مصرفی استان کرمان در بخش کشاورزی مورد مناقشه است ولی در عین حال کاهش اصولی مصرف آب در این بخش قطعا دیگر نیازهای آبی و بیلان منفی آب را می تواند جبران کند.
**بیلان منفی آب کرمان ۹۰۰ میلیون مترمکعب است
استاندار کرمان با اشاره به مشکل کم آبی در این استان گفت: سالانه ۹۰۰ میلیون مترمکعب از سفره های آب زیرزمینی این استان اضافه برداشت می شود که ادامه این وضعیت طی سالهای اخیر سفره های زیرزمینی را تخلیه کرده است.
علیرضا رزم حسینی افزود: در حقیقت می توان گفت که زنگ خطر وضعیت کم آبی سالهاست در استان کرمان با اقلیم خشک بصدا درآمده ولی کمتر جدی گرفته شده است.
وی با اشاره به کاهش ۷۲ درصدی میزان بارندگی استان کرمان نسبت به سال قبل، اظهار داشت: طی سالهای گذشته سطح کشت محصولات کشاورزی در این استان افزایش پیدا کرده و راندمان در این بخش به کمتر از ۲۰ درصد رسیده است.
استاندار کرمان با تاکید بر این موضوع که آب مصرفی استان کرمان در حوزه کشاورزی، چندین برابر استانداردهای جهانی است افزود: ۹۵ درصد آب استان در بخش کشاورزی و مابقی در بخش های صنعت و آشامیدنی هزینه و به مصرف می رسد .
وی افزود: نداشتن مدیریت یکپارچه در حوزه آب و خاک استان کرمان موجب شده که سطوح زیر کشت محصولات کشاورزی از یکصد هزار هکتار در آغاز انقلاب، امروز به ۹۰۰ هزار هکتار افزایش یابد.
**خشکسالی ۸۰ درصد از حیات وحش کرمان را ازبین می برد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: با وضعیت آبی فعلی تا آبانماه سال جاری ۸۰ درصد از حیات وحش این استان نابود خواهد شد .
رضا جزینی زاده افزود: طی سالیان گذشته خشکسالی گریبانگیر استان کرمان بوده است و آسیب جدی به حیات وحش و تنوع زیستی این استان در حال رقم خوردن است.
وی با بیان این مطلب که اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمان با ستاد مدیریت بحران این استان مکاتبه کرده و بطور دقیق نیازهای زیست محیطی هر منطقه را اعلام و گوشزد کرده تصریح کرد : سازمان مدیریت و برنامه ریزی به همراه تیم برنامه ریزی استان باید توجهی ویژه به محیط زیست در معرض آسیب جدی منطقه داشته باشند.
جزینی زاده گفت: باید به ماده ۱۰ و ۱۲ (توجه به مسائل زیست محیطی) در نظام بودجه و برنامه ریزی استان کرمان توجهی ویژه شود زیرا اگر توجه نشود تنوع زیستی استان کرمان بعنوان ویترین تنوع زیستی کشور از بین می رود.
مدیرکل محیط زیست استان کرمان افزود: محیط زیست مساله درجه ۲ و تجملاتی نیست و اگر تنوع زیستی، آب و هوا و خاک آسیب ببیند تمامی تلاش ها در زمینه اقتصاد، سیاست و توسعه باطل است.
ویوی اظهار داشت: با توجه به رعایت نشدن حق آبه های زیست محیطی، تغییر ندادن الگوی کشت، افزایش تبخیر با توجه به شیب منطقه و شرایط توپوگرافی جازموریان، میزان حق آبه تخصیص داده شده به تالاب جازموریان نرسیده و درنتیجه این زیستگاه ازبین رفته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: با رویکرد مدیریت ارشد استان و پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی راهی روشن در پیش رو داریم اما کافی نیست و باید مدیریت فرابخشی در تمامی بخش ها برای رفع مشکل کم آبی بصورت جامع انجام شود.
**۸۴۹ روستای کرمان در شرایط سخت کم آبی قرار دارد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کرمان گفت: استمرار خشکسالی بخصوص دامنه بالای قهر طبیعت در زمستانی که گذشت موجب گردیده ۸۴۹ روستا با جمعیت ۵۴۶ هزار نفر از ۲ هزار و ۵۳۰ روستای تحت پوشش این شرکت در شرایط سخت کم آبی قرار بگیرند.
علی رشیدی افزود: امسال خشکسالی استان کرمان نسبت به ۵۰ سال گذشته بی سابقه بوده است و این معضل موجب افزایش چشمگیر کم آبی طی تابستان سال جاری در روستاهای این استان خواهد شد.
وی ادامه داد: برای عبور از مشکل کم آبی در روستاهای این استان به ۲۶۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و تاکنون اقدامات فوری و لازم برای رفع مشکل کم آبی استان کرمان بدلیل نداشتن نقدینگی انجام نگرفته است.
وی همچنین پیش بینی کرد حدود ۲۰۱ حلقه از چاه های استان کرمان در فصل تابستان با مشکل جدی کم آبی روبرو شوند و بسیاری از چشمه ها، قنات ها و آب های سطحی با کاهش شدید مواجه شود.
به گفته مدیرعامل شرکت آبفار استان کرمان در مناطقی که از آب سطحی برای شرب استفاده می شود ازجمله مناطق کوهستانی در فصل خرداد و تیرماه بسیاری از زهکش، قنات و چشمه ها خشک می شود.
رشیدی افزود: لایروبی ۵۳ قنات، کف شکنی چاه ها، اجاره ۴۰ دستگاه تانکر آبرسانی، خریداری ۳۵۰ تانکر ثابت، جابجا، حفر و تجهیز ۱۷ حلقه چاه آب در مناطق روستایی به اعتبار ۳۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان نقدینگی نیاز دارد.
وی تصریح کرد: کمیته سازگاری با مشکل کم آبی در تمامی شهرهای استان کرمان برای عبور از معضل کم آبی و مشکلات روستاها در این زمینه تشکیل شده است.
رشیدی گفت: اینک نیز بیش از ۷۶۰ روستای استان کرمان فاقد آب آشامیدنی هستند و ۷۰۵ روستا توسط تانکر آبرسانی می شوند.
برای شرایط خاص اقلیمی استان کرمان، کاهش منابع آب زیرزمینی و همچنین راندمان اندک آب در بخش کشاورزی، باید ضمن کاهش مصرف و افزایش بهره وری آب در بخش کشاورزی، از توسعه سطح زیر کشت نیز در این استان جلوگیری شود.
ایجاد تعادل بین مصرف و توان سفره های آب زیرزمینی، ایجاد سازه ها، تاسیسات و شبکه های آبیاری از دیگر راهکارهای مقابله با کم آبی شدید استان کرمان است.
خشکسالی های پیاپی استان کرمان امروز از وضعیت قرمز نیز فراتر رفته است و زیستگاه ها و تالاب ها را در معرض تخریب جدی قرار داده لذا در این زمینه عزم راسخ و همت مضاعف بین تمامی دستگاه ها، کشاورزان، صنعتگران و مردم این استان برای رهایی از این بحران نیاز است .
استان کرمان با وسعت ۱۸۱ هزار کیلومترمربع پهناورترین استان کشور بوده و آب و هوای بیشتر مناطق این استان گرم و خشک است.
