در هفتههای اخیر چینش اجناس و قفسه برخی سوپرمارکتها و حتی فروشگاههای زنجیرهای تغییر ملموسی پیدا کرده است. وقتی وارد فروشگاههای مواد غذایی میشویم، اولین موضوعی که جلب توجه میکند، جای خالی برخی کالاهاست. کالاهایی مانند ماکارونی، چای، تن ماهی، حبوبات، شکر و… که اکنون بسختی در فروشگاهها یافت میشود. این درحالی است که تمام کالاهایی که این روزها به دغدغه مردم تبدیل شده تولید داخل است.
ظاهراً بعضی فروشگاهها به پیشواز گرانی رفتهاند که هیچ منبع موثقی آن را تأیید نکرده است، اما برای اطمینان خاطر برخی از آنها کالاها را از دسترس مشتری خارج کردهاند تا پس از افزایش قیمت دوباره به قفسه برگردانند. البته برخی فروشگاهها هم که چندان در قید اخبار روز و پیشبینی آینده نیستند، همچنان این دسته از کالاها را در قفسههای نیمه پر خود میفروشند. اما اکثر فروشگاهها درانتظار قیمتهای جدیدی هستند که گفته میشود بزودی اعلام میشود و با اعلام آن حدود ۲۰ درصد به قیمتهای قبلی اضافه میشود.
فروشنده یکی از سوپرمارکتهای محلی در شرق تهران درباره کمبود این دسته از کالاها میگوید: این موضوع تنها مربوط به این منطقه نیست و در اکثر مناطق فروشگاهها کالایی برای عرضه ندارند.
فروشنده دیگری درمرکز شهر درباره پشت پرده این وضعیت در فروشگاهها میگوید: بعضی از مغازهها واقعاً جنسی برای فروش ندارند. شایعه گرانی این کالاها موجب شد تا مردم برای خرید بیشتر به فروشگاهها هجوم بیاورند و قفسهها را خالی کنند. وی میافزاید: از طرف دیگر پیش از این حداقل هفتهای یکبارجنس توزیع میکردند اما در هفتههای اخیر توزیع بعضی از برندها متوقف شده است.
درهمین ارتباط مسئول غرفه فروشگاهی یکی از میادین میوه و تره بار شهرداری در شرق تهران میگوید: هفته پیش یک بار ماکارونی و تن ماهی رسید و تنها ظرف چهار ساعت فروخته شد و از آن زمان قفسههای این بخش خالی مانده است. به گفته وی برخی از فروشگاهها این دسته از اجناس را به انبارهای خود بردهاند تا وقتی گرانتر شد بفروشند.
وضعیت مشابه فروشگاههای زنجیرهای
در فروشگاههای زنجیرهای هم اوضاع به همین شکل است و فروشندهها از رسیدن کالا در روزهای آینده خبر میدهند. در یکی از فروشگاههای زنجیرهای پایتخت هیچ کدام از کالاهای یاد شده یعنی ماکارونی، چای (بستهای و کیسهای) تن ماهی و.. وجود ندارد. وقتی از مسئول مربوطه در این باره میپرسم، میگوید: چند روزی است که قفسه این کالاها خالی مانده و منتظر کالای جدید هستیم. به گفته وی قرار است اجناس جدید با قیمتهایی بالاتر به فروشگاه برسد.
آیا انتظار افزایش قیمت منطقی است
از سال گذشته بواسطه افزایش یکباره نرخ ارز و همچنین بازگشت تحریمهای امریکا علیه ایران عمده کالاها تحت تأثیر قرار گرفتند و با افزایش قیمت روبهرو شدند. بخشی از کالاهای وارداتی یا کالاهایی که تا حدودی به واردات وابسته هستند، به دلیل تغییر شرایط گران شدند. بخش دیگری از کالاها نیز که صددرصد تولید داخل بودند به صورت روانی یا تحت تأثیر افزایش سایر کالاها رشد قیمت را تجربه کردند.
درنیمه نخست سال گذشته نرخ ارز، مرزهای روانی را نیز شکست و برای مدت کوتاهی دلار به ۱۹ هزار تومان هم رسید. اما در نیمه دوم سال ورق برگشت. هرچند همچنان نرخ ارز در مقایسه با سال ۹۶ رشد بالایی نشان میدهد، ولی دلار شش کانال قیمتی عقب نشست. در سالجاری با وجود نوساناتی که در نرخ ارز دیده میشود، شاهد جهش قیمتی در این بازار نبودیم. با این حال به نظر میرسد انتظارات تورمی بازار کالایی را هدایت میکند.
دراین زمینه خیلی از فروشندهها درباره دلیل گرانی که انتظار آن را دارند، کالاهای مختلف را با پیاز مقایسه میکنند و میگویند: وقتی پیاز به ۱۷ هزار تومان هم میرسد، افزایش قیمت کالاهای دیگر هم منطقی است. درمقابل مصرف کنندهها نظر دیگری دارند. دراین خصوص زن میانسالی که برای خرید به یکی از فروشگاههای بزرگ آمده میگوید: درماههای اخیرقیمت انواع کالا افزایش یافته است و همه این شرایط را لمس میکنند. اما برخی از فروشندهها از این شرایط سوءاستفاده میکنند و جنسهای خرید قدیم را با قیمتهای جدید میفروشند.
جوان دیگری دریکی از سوپرمارکتهای محلی میگوید: وقتی از فروشندهها میپرسیم که چرا جنس خرید قدیم را با قیمت جدید میفروشند، میگویند: با این سرمایه نصف جنسی که خریدهایم را میتوانیم بخریم. اما واقعیت این است که فروشندهها تنها واسطهاند و اگر جنسی را گران بخرند، گرانتر میفروشند و ضرری نمیکنند و فشار به مصرف کننده وارد میشود.
البته این شرایط تنها مختص بازار مواد غذایی نیست در سایر بازارهای کالایی هم فروشندهها با وسواس زیادی قیمت اجناس را اعلام میکنند. درواقع آنها نیز منتظر افزایش قیمتی هستند که درآینده اعمال خواهد شد.
دراین خصوص یکی از فروشندگان بازار ابزار و یراق میگوید: به خاطر افزایش مداوم قیمتها اگر مغازه را ببندم سود بیشتری میکنم چرا که هر روز قیمتها بالا میرود.